Inleiding
Het weerstandsvermogen is het vermogen om financiële tegenvallers op te vangen zonder dat de begroting daarvoor moet worden bijgesteld. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de beschikbare weerstandscapaciteit - de middelen waarover de gemeente beschikt om niet begrote onverwachte en substantiële kosten te dekken - en de benodigde weerstandscapaciteit, voor financiële risico’s waarvoor geen voorzieningen of verzekeringen zijn afgesloten. Het doel van deze paragraaf is inzicht te geven in de samenstelling en het tot stand komen van de omvang van het weerstandsvermogen van onze gemeente.
Algemene ontwikkelingen
In 2022 zijn we geconfronteerd met een inval door Rusland in Oekraïne. Dat heeft ook voor onze gemeente en inwoners gevolgen gehad. Zo vangen wij een grote groep vluchtelingen uit Oekraïne op, rijzen de energieprijzen de pan uit en is de inflatie hoger dan ooit in deze eeuw. Daarnaast speelt stikstof en de opvang van asielzoekers een grote rol. Dit alles heeft een behoorlijke impact op het geestelijke, lichamelijke en financiële welzijn van onze inwoners en ondernemers. Wij als gemeente proberen daarin samen met onze inwoners en ondernemers de mensen die hiermee te maken krijgen te ondersteunen. We krijgen hierbij ook ondersteuning van het Rijk. Hoe dit alles zich gaat ontwikkelen is onzeker en op welke wijze financiële compensatie plaatsvindt ook. Dat het ook gevolgen gaat hebben voor de financiële positie van de gemeente is evident.
Financiën in de verdere toekomst
De begroting 2023 en meerjarenraming 2024-2026 kijkt in totaal vier jaar vooruit. Hoewel vooruitkijken lastig is, is regeren ook vooruitzien. We weten dat er nog een aantal grote financiële ontwikkelingen op ons afkomen die een beperkte impact hebben op deze vier jaar. Voor de jaren daarna zullen ze een groter beslag gaan leggen op de financiën van onze gemeente. Onderwerpen waarover in deze coalitieperiode nog besluiten over vallen zijn bijvoorbeeld de renovatie/nieuwbouw van de zwembaden, het groot onderhoud en de verduurzaming van de onderwijsgebouwen, de ontwikkelingen rondom de grondexploitaties en de oplopende kosten van het wegenonderhoud. Voor het laatste onderdeel zien we een piek aankomen in de benodigde reconstructies.
Coronavirus COVID-19
De uitbraak van het coronavirus COVID-19 had en heeft nog steeds impact op de Nederlandse samenleving en dus ook op de gemeente. De afgelopen periode hebben we op diverse vlakken ondersteuning geboden en zullen deze in de toekomst, daar waar nodig, nog steeds bieden. We volgen hierbij veelal het Rijksbeleid. Financieel heeft het Rijk ons in de afgelopen jaren gesteund. De tendens is nu wel dat deze steun wordt afgebouwd of verdwijnt. Daarmee is corona niet verdwenen, maar is het een gegeven waar we mee moeten leven. Onzeker blijft hoe dit virus zal ontwikkelen, in hoeverre vaccinaties en maatregelen zorgen voor beperking en welke impact het heeft op de samenleving.
Inmiddels heeft de gemeente diverse beheersmaatregelen in zijn gereedschapskist om onder deze omstandigheden uitvoering te geven aan de primaire taken.
Bij het opvangen van de risico's speelt de rijksoverheid een cruciale rol. Voor een deel verzorgt de gemeente de uitvoering daarvan. Op tal van zaken is daarmee inhoud gegeven aan gedeelde taakverantwoordelijkheid. De financiële risico's rondom COVID-19 zijn in deze paragraaf als één specifiek risico meegenomen.
Gemeenschappelijke regeling
Voor de verschillende gemeenschappelijke regelingen zijn de relevante financiële risico's per partij toegelicht in de paragraaf verbonden partijen. De totale risico's worden ingeschat op een bedrag dat kleiner is dan € 100.000. Om die reden wordt het risico hier verder niet meegewogen.
Algehele conclusie Weerstandscapaciteit
Op grond van de actuele gegevens concluderen we dat de weerstandscapaciteit van onze gemeente kan worden gekwalificeerd als 'uitstekend'. Dat wil zeggen: er is een solide financiële basis aanwezig om gecalculeerde risico’s op te vangen.